Eendenkooi, Visserij en Jacht

Museum Het Tramstation Schipluiden houdt tot 9 april 2005 een expositie over de 'eendenkooi, visserij en jacht' bestaande uit een selectie van de uitgebreide verzameling van Jan de Bruijn. De openingshandeling vond plaats op 19 november 2004 door Gerard van Winden, kooiker van de Schipluidense eendenkooi.

Tijdens de opening vertelde Jacques Moerman over de oude bezigheden in het landschap van Midden-Delfland:

De wildernis in het gewest Holland was eigendom van de graaf of van de adel, die van hem afhankelijk was. Dit gold ook voor een aantal hoofdwatergangen in onze omgeving, zoals de Vlaardingsevaart. In de late Middeleeuwen verhuurde de graaf de visrechten van de Vlaardingsevaart voor 200 snoeken per jaar, die bezorgd moesten worden op het grafelijke hof, het Binnenhof, in 's Gravenhage.

De heer van Zouteveen was vanaf de 16^e eeuw eigenaar van het Zouteveense Meer, een plas van een aantal ha groot, nabij de Slinksloot. Het pachtcontract van 1772 laat zien, dat de gebruiker van dit meer jaarlijks 25 gulden moest betalen en "een goede zoode vis".

Over de jacht zijn minder documenten bewaard gebleven. Wel weten we dat een deel van het wapentuig op de Keenenburg werd benut bij de jacht. ook is bekend dat de Oranjevorsten uit de 19e eeuw nog wel eens kwamen jagen in het poldergebied van Zouteveen. Baron van Voorst tot Voorst, die eigenaar was van boerderij Meerzicht, bezat vermoedelijk de jachtrechten. Zijn familie was bevriend met de Oranjes.

Lou van Paassen van de boerderij Woudzicht huurde zijn land van jonkheer Six. Een voorwaarde was, dat hij naast de pacht jaarlijks voor Kerst een zooitje vis, vooral palingen, en een aantal hazen afleverde bij het huis van zijn pachtheer in Baarn. Een Middeleeuws gebruik dat in dit geval, overigens vrijwillig, tot ver in de twintigste eeuw is gehandhaafd.

Op de Vos mag niet worden gejaagd, een roofdier dat zich steeds meer in onze polders en kippenhokken laat zien. Nesten van beschermde vogels worden door deze dieren niet ontzien. Toch is het niet te verwachten, dat de jacht op dit dier in ons land wordt toegestaan. 

In de tentoonstelling wordt aandacht besteed aan zowel de jacht, visserij als de eendenkooi, bedrijvigheden die vanouds beroepshalve, maar ook als liefhebberij, werden uitgeoefend. Opa van Dijk van het Jachthuis in Maasland is waarschijnlijk de laatste persoon in dit gebied geweest, die het vissen en jagen als beroep heeft uitgeoefend. Daarna kwamen de rechten bij liefhebbers terecht, waaronder Jan de Bruijn, geboren op een boerderij in Zouteveen, een gebied waar na de oorlog nog lang werd gestroopt. Zijn liefde voor de visserij en vooral de jacht uitte zich in het verzamelen van  jacht- en visserij-attributen. 

Dankzij enkele bruiklenen van anderen kon ook de eendenkooi bij de tentoonstelling worden betrokken.

In twee ruimten van het Tramstation staat een grote verscheiden aan voorwerpen, zoals gereedschappen, documenten, foto's, schilderijen en tekeningen. Prominent aanwezig is de maquette van een eendenkooi die, samen met de beschrijving, duidelijk het gebruik ervan laat zien.

Als bonus ontvangt iedere bezoeker een toegangskaart voor een bezoek aan de eendenkooi Zouteveen op 21 of 29 mei 2005. Nu (herfst 2004) wordt geen bezoek toegelaten want dit is het vangseizoen. Kooiker Gerard van Winden is dan regelmatig met zijn hondje aan het werk bij het vangen van wilde eenden. Na het aanbrengen van een ring krijgen ze weer de vrijheid terug en helpen zij de wetenschap de vogeltrek beter te leren kennen. Eendenkooien worden tegenwoordig niet meer als vangbedrijf voor de consumptie van eenden gebruikt.

Museum Het Tramstation is open op woensdag- en zaterdagmiddag van 14.00-16.00 en op afspraak.